Ulusal İnovasyon Girişimi, “AB Sektörel Rekabetçilik Göstergeleri, 2005” raporundan yararlanarak Sektörel Rekabet Gücü çalışmasını hazırlamıştır. Bu çalışmanın ana nedeni, AB ekonomisinin rekabet gücünü sektörel bakış açısıyla analiz edebilmektir. Benimsenen yaklaşım, her bir sanayi dalının performansına ilişkin fikir verme özelliğine, aynı zamanda geniş anlamda AB ekonomisinin rekabetçiliğinin anlaşılmasına katkıda bulunmaktır. Çalışmada sunulan göstergeler sanayi dallarının performansının ana boyutlarını ve ilgili özelliklerini ortaya koymaktadır. Ayrıca piyasa aktivitesi içinde sanayi dallarının gösterdiği performans, örneğin uluslararası ticarette veya karsılaştırılabilir rekabet avantajındaki ölçütleri ortaya koymak için göstergeler düzenlenmiştir.
Sektörel performansı ilgilendiren önemli unsurlardan biri sektörün örgütsel yapısıdır. Başka bir ifade ile sektörün ölçek ekonomisine ulaşılabilme olasılığıdır. Burada yararlı olabilecek boyut, kurumların ölçeklerine göre sınıflandırıldıklarında yarattıkları katma değerin dağılımına ilişkin verinin varlığıdır. Bu veriye ilişkin olarak bazı metodolojik sorunlar bulunmaktadır.
Gösterge 1000 çalışandan fazla istihdam yaratan kurumlar tarafından yaratılan en büyük aktivitenin nereden kaynaklandığını tanımlar. Ölçek ekonomisine sahip olan sektörler uluslararası ticaretin getirilerinden yararlanabilirler. Uluslararası pazarlar daha geniş piyasalara erişim sağladığı gibi daha düşük düzeyde ortalama maliyetleri olası kılar.
Modern ekonomiler, çeşitli sektörlerin birbiri arasında oluşturduğu karmaşık ilişkilerle şekillenir. Sanayileşme düzeyi arttıkça, yeni aktiviteler ve ürünler geliştirildikçe karmaşıklık düzeyi de artış gösterir.
Raporda girdi ve çıktı tablolarının varlığı dikkat çekmektedir. 4 adet tablo kullanılmaktadır. İlki, imalat sektörü ile piyasa hizmetleri arasındaki ilişkiyi gösterir. İkincisi, incelenen sektör ile bilişim teknolojileri ve bilişim teknolojilerinin üretim süreçlerindeki konumunu ortaya koyar. Üçüncüsü, insan kaynağı ile ilgilidir. 42 kalemden oluşan göstergeler bütünü girdi-çıktı tablosunun oluşumunu sağlar. Hedeflerden biri, gerçekleri ortaya koyabilmek, bilişim teknolojilerinin rolünün altını çizmek ve işgücü yeteneklerinin etkisini ortaya koyabilmektir.
Sabit fiyatlarla ölçülen katma değerin büyüklüğüne ilişkin gelişim, sektörün dinamizmi hakkında bilgi verir. Sektörün olgunluk derecesi, yapısal dönüşüm hızı ve yapısal dönüşüm yönü, son olarak da rekabetçiliğin ölçümü olası hale gelir.
Sektörler arasındaki kaynakların aktarımına ilişkin olarak dikkate alınan bir gösterge sektörde istihdam edilen işgücü sayısıdır. Saat başı işgücü verimliliği önemli belirleyici olarak dikkate alınmaktadır. İşgücü verimliliğindeki artış, sektörün rekabet gücünü etkiler. Göreli düşük fiyatlı ara mamullerin sunumu, imalat sanayi dışındaki ekonominin geri kalan bölümü üzerinde olumlu yansımalar yaratır.
Rekabet gücünde başarıda üçüncü kritik etken karlılıktır. Rapor, brüt operasyonel oranı (Gross Operating Rate) dikkate almakta, bu oran ise piyasa yapısına, teknolojiye, konjonktürel dalgalanmalara ve sektörlere özgü sonlara göre zamanla değişim göstermektedir.
AB bünyesinde sektörel büyüme için dikkate alınan konulardan biri sektörlerin hiyerarşik küme oluşturma durumudur. AB’deki sektörlerin rekabet gücünü irdeleyen rapor, 5 adet büyümeye açık küme belirlemiş; bu yapılar ise yarattıkları katma değerdeki büyüme, işgücünde ve iş gücünün verimliliğindeki artış ile tanımlanabilir halde irdelenmiştir.
AB sektörel rekabet gücünü analiz edebilmek için dünya ticaret matrisi, ticarete konu olan ürün bileşenlerini, göreli ticaret dengelerini, karşılaştırmalı üstünlükleri ve sektörler arası ticaret indeksi (Grubel-Lloyd) gibi göstergeleri dikkate almaktadır.
Sektör yapılanmasında dikkate alınan değişkenler; katma değerin ve işgücünün dağılımı, firmaların büyüklüklerine göre ekonomik aktiviteleri, sermaye yoğunluğu, ülkelerin uzmanlaşmaları seklinde özetlenebilir.
Ülkemizde sektörel rekabet gücü çalışmalarının da AB’dekine benzer bir yöntem ve kararlılık içinde yapılması dileğiyle…
